Każda ze stron postępowania rozwodowego, staje przed dylematem, czy żądać orzeczenia winy współmałżonka. Przed podjęciem decyzji, warto odpowiedzieć sobie na pytanie czy rozwód z orzeczeniem winy to dobre rozwiązanie. Zacząć należy od poznania skutków orzeczenia o winie małżonka. Następnie, powinno się ocenić realne szanse na udowodnienie mu winy oraz rozważyć, czy sami nie przyczyniliśmy się do rozpadu związku. Na koniec trzeba zastanowić się, czy jest się gotowym na długotrwały proces, w trakcie którego będą omawiane szczegóły życia prywatnego.
Skutki rozwodu z orzekaniem o winie
Rozwód z orzeczeniem winy współmałżonka będzie wpływał na roszczenia alimentacyjne.
Zgodnie z Art. 60 § 1. Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego:
Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
Oznacza to stan, w którym małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego, nie ma realnych możliwości na zaspokojenie swoich życiowych potrzeb.
Zgodnie z Art. 60 § 2. Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego:
Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
Chodzi o sytuację, gdy w wyniku rozwiązania małżeństwa sytuacja materialna małżonka niewinnego pogorszyła się w taki sposób, iż mimo tego, że może on własnymi siłami zaspokajać swoje podstawowe potrzeby, bez alimentów nie jest w stanie żyć na tak wysokim poziomie jak podczas trwania małżeństwa.
Zgodnie z Art. 60 § 3. Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego:
Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże, gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.
Podkreślić trzeba, że rozwód z orzeczeniem winy współmałżonka w żaden sposób nie wpływa na podział majątku wspólnego.
Rozwód z orzeczeniem winy – postępowanie dowodowe
Zgodnie z Art. 57 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia
Przepis ten wprowadza na gruncie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pojęcie winy, jednak nie precyzuje, jakie zachowania powinniśmy przez to rozumieć. W doktrynie przyjmuje się, że winnym rozpadu związku małżeńskiego jest ten z małżonków, którego zachowanie narusza obowiązki małżeńskie, jest sprzeczne z normami prawnymi, zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami w zakresie, w jakim odnoszą się do wzajemnych relacji między małżonkami. Koniecznym jest, aby zachowania małżonka pozostawały w związku przyczynowo-skutkowym z rozpadem małżeństwa (obiektywny wpływ na rozpad związku małżeńskiego).
Najczęściej jako przykłady zawinienia rozpadu małżeństwa podaje się:
- zdradę fizyczną i emocjonalną;
- zatajenie choroby psychicznej;
- porzucenie małżonka i rodziny (dzieci i innych krewnych);
- używanie przemocy fizycznej, psychicznej czy ekonomicznej;
- nadużywanie alkoholu i substancji psychoaktywnych
- inne naganne czy też ubliżające zachowanie wobec współmałżonka.
Okoliczności te należy przed sądem udowodnić. Dowodami na okoliczność winy małżonka mogą być wszystkie dowody możliwe do przeprowadzenia przed sądem. W Kodeksie postępowania cywilnego znajduje się otwarty katalog dowodów, do których strona może się odwołać. Należą do nich między innymi dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłego, oględziny, przesłuchania stron i inne środki dowodowe jak np. fotografie. Często zdarza się, że nadrzędne znaczenie dla przebiegu postępowania dowodowego mają dokumenty.
Ciężar dowodu spoczywa natomiast na stronie, która poprzez przedstawienie danych faktów jako dowód chce przekonać sąd do swoich racji. Z jednej więc strony, jeszcze przed wytoczeniem pozwu o rozwód z orzeczeniem winy współmałżonka, koniecznie musimy zastanowić się, jaki materiał dowodowy jesteśmy gotowi przedstawić sądowi oraz jakimi dowodami może dysponować małżonek.
Trudny proces
Istotne znaczenie dla podjęcia decyzji o żądaniu rozwodu z orzeczeniem o winie lub bez takiego rozstrzygnięcia, ma przebieg samego procesu. Musimy mieć świadomość, że żądanie rozwodu z orzeczeniem winy, zwykle oznaczać będzie znacznie dłuższe postępowanie. Sąd, poza wszystkimi innymi okolicznościami, będzie musiał przeprowadzić postępowanie dowodowe mające na celu ustalenie, czy i który z małżonków jest winny lub wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego.
Zazwyczaj w przypadku żądania orzeczenia o winie w pozwie, pozwany również żąda orzeczenia o winie drugiej strony. Niezależnie od okoliczności, w takim przypadku sąd musi przeprowadzić wszystkie istotne dla sprawy dowody zgłoszone przez obie strony postępowania.
Reasumując, decyzja o żądaniu orzeczenia o winie rozpadu związku małżeńskiego to bardzo indywidualna, a często również intymna sprawa. Zanim więc zdecyduje się na wystosowanie pozwu o rozwód z orzeczeniem winy, warto przeanalizować wszystkie argumenty „za” i „przeciw”, które przedstawiliśmy w artykule.
